To, co cenne dla stoika. Część 2.

Wódz potężnej armii i jednocześnie znawca greckiej filozofii, retoryki – cesarz umiejący dzielić się władzą, Marek Aureliusz przekonuje mnie o potrzebie ćwiczenia w mądrości. To dzięki osiągniętej mądrości każda sytuacja życiowa może zostać potraktowana w taki sposób, że zachowamy spokój umysłu i serca.

– Widzisz, trzeba nie zważać na nic innego, nawet trochę, jak tylko na rozsądek. I na stałą równowagę umysłu w cierpieniach dolegliwych, przy stracie dziecka, w chorobie długotrwałej. Trzeba kontrolować swoje myśli. Nasze życie jest takim, jakim go uczyniły nasze myśli.

Milczę współczując mu jako ojcu straty tak wielu dzieci w ich dzieciństwie. Patrzymy na rozkwitłe lilie, malwy, dzwonki, naparstnice. Cenna dla niego była miłość rodziny, prawdy i sprawiedliwości. W rozwiązywaniu konfliktów sięgał także po negocjacje.  Na wietrze lekko kołyszą się lipcowe mieczyki, słoneczniki i hortensje.

– Dobrze jest unikać nawet pozoru gniewu lub innego jakiegoś uniesienia – kontynuuje – na nikogo nie warto się gniewać, nikogo nie podejrzewać.

Lśnią kolorami płatków aksamitki, nagietki, róże. Wiem, że doświadczył nie jednej groźnej intrygi zawistnych o jego władzę, a jednak nie wątpi w wartość dobroczynności, szerokiej hojności, i ufności, i wiary w miłość przyjaciół.

Wydaje się mieć inną perspektywę patrzenia, koncentracji: nie na tym „co” należy czynić, ale „jak”. Dlatego sztuka szczęśliwego życia rozpoczyna się od nowego spojrzenia na rzeczywistość, od spokojnego dystansu – zarówno do tego, co dzieje się w świecie zewnętrznym, jak i do naszych wewnętrznych przeżyć. To właśnie nasze wewnętrzne przeżycia są źródłem nieszczęść, a nie niezależne od nas katastrofy. Na nie nie zawsze mamy wpływ, tymczasem niszczymy się naszymi opowieściami, wspomnieniami o nich, naszymi sztywnymi schematami myślowymi. Stoicy poprzez ćwiczenia uzyskiwali dużą władzę nad sobą, nad swoim „gospodarstwem wewnętrznym”, swoimi emocjami, pragnieniami i niezależność od okoliczności.

Anita Barwicka