Korzenie prawdy. Część 2

Platon sądził, że dusza oglądając i podziwiając prawdę wzmacnia się, a od stopnia intensywności  poznawania przez nią prawdy zależy rodzaj życia, jakie przypadnie jej w udziale – ponieważ tylko dzięki prawdzie człowiek jest człowiekiem. Jednak dusza, która nigdy prawdy nie oglądała, nie może stać się człowiekiem.

Zastanawiam się – jaką byłaby ta życiodajna prawda? Czy byłby to jednakowy dla wszystkich obraz świata? Czy dla wszystkich dusz źródłem istnienia byłaby ta sama prawda?

Osobliwości mechaniki kwantowej przejawiające się w takich zjawiskach jak dualizm korpuskularno-falowy, nieoznaczoność, superpozycja stanów, stany splątane, nielokalność czy redukcja wektora stanu podczas pomiaru sugerują zupełnie różne obrazy świata. Jak rozstrzygnąć który jest prawdziwy? Który z nich byłby tą życiodajną prawdą, domostwem dla duszy, która staje się duszą ludzką?

Czy prawdopodobieństwo może zastąpić prawdę?

Jeśliby platońska dusza czerpała swoją siłę z prawdy odkrywanej dzięki świadomości umysłu, efekty charakterystyczne dla obiektów mikroświata – interferencja, nieoznaczoność i zależność od kontekstu – mogłyby być cechami także samej świadomości. Czy byłby wtedy jeszcze możliwy fakt istnienia prawdy niezmiennej, jedynej i poznawalnej zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio dla wszystkich dusz?

Czy prawdopodobieństwo prawdy miałoby również zbawczą moc dla duszy?

Prawdopodobieństwo prawdziwego obrazu świata jako prawdy dopuszcza też możliwość jej braku.

Nihilizm głosi, że nie istnieje żaden cel rzeczywistości, prawda nie istnieje. Każdy obraz jest możliwy. Odmawia się sensu poszukiwaniom tego, co stałe i niezmienne (bytu, struktur, trwałych relacji, celów), a co stanowiłoby przedmiot niezmiennej wiedzy i podstawę realnego jej przekazywania.

Zamiast prawdy są już tylko interpretacje, pragmatyczne narzędzia, prakseologiczne adaptacje, dopuszczalne ujęcia z różnych perspektyw. Wraz z prawdopodobieństwem prawdy, pojawia się też już tylko prawdopodobieństwo wartości, zmienność zasad.

Prawda pozostaje jedynym mostem prowadzącym do drugiego człowieka.

Anita Barwicka