Oświecenie

Oświeceniowy salon. Część 13.

Spora liczba zaproszonych gości barona skorzystała z zacisza pozostałych sal, by pomówić o zmianach w wielu działających lożach masońskich.

Wolter z kolejnym zwolennikiem Dermotta kłócą się o sprzeczności starej masońskiej konstytucji Andersona.

Wśród wolnomularzy byli i rojaliści i republikanie, książęta, członkowie burżuazji, kupcy, handlarze i rzemieślnicy, mieszczanie a nawet niektórzy księża. Oni szczególnie podkreślali pierwszy artykuł konstytucji z 1723: „Wolnomularz powinien, z tytułu swojej przynależności, przestrzegać Prawo Moralne i jeżeli dobrze rozumie zasady Sztuki nie będzie nigdy bezmyślnym ateistą ani libertynem nie uznającym żadnej religii.” 

Tak: pamiętano, że jeszcze w dwóch poprzednich wiekach  (XVI i XVII wieku ) słowo „ateista” było zarezerwowane wyłącznie dla polemik; określenie to było zniewagą i nikt nie charakteryzował siebie tym słowem.

Tymczasem w obecnych: prawdziwie obrazoburczych czasach, gospodarz mówi o całym społeczeństwie! Według Holbacha: „— Społeczeństwo ateistów, pozbawione wszelkiej religii, rządzone dobrymi prawami, właściwie wychowywane, zachęcane do cnoty nagrodami, a odstraszanie od zbrodni sprawiedliwymi karami, wyzwolone od złudzeń, kłamstw i urojeń, byłoby nieskończenie bardziej obyczajne i cnotliwe niż owe społeczeństwa religijne, w których wszystko sprzyja zaślepieniu umysłów i znieprawieniu serc.”

Przez okno salonu widać zapadający w ogrodzie zmierzch… Rozmywający wszystkie ostre granice, przynoszący zwątpienie co do kierunku alejek, odległości. Natura pogodnie rozmywa szarością kolory i nic już nie jest jednoznacznie czarne lub białe.

dr Anita Barwicka

Profesor Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa z siedzibą w Poznaniu, wykładowca m.in. filozofii.