Czas. Chwila siódma.

Czas życia zmienia nas i nasz sposób myślenia o czasie. Powolny czas dziecka zamienia dobę w  niewyobrażalny bezmiar, jednak chwile wypełnione ciekawymi zabawami upływają błyskawicznie.

– Ale taka sama prawidłowość dotyczy starszych dzieci, młodzieży i ludzi dorosłych! – zauważam – To, co nas interesuje, co jest naszą pasją, daje dużo informacji, wrażeń, emocji zmusza do galopu godziny i dni. Nie zawsze udaje się doświadczyć chwil, gdy czas upływa wręcz niepostrzeżenie. W stanie uważności, jak i w nowych, nieznanych sytuacjach lub otoczeniu doświadczam więcej i jednocześnie czuję spowolnienie czasu.

Nauczycielka spogląda na jesion – symbol czasu i nieśmiertelności i tłumaczy: – Starsze dzieci i młodzież rozumieją i stosują pomiar czasu, ale ich subiektywne poczucie upływu czasu przyspiesza. Czas osoby dorosłej i starszej płynie dla nich coraz szybciej. Postrzegamy swoje życie jako krótsze, im bardziej nasycona wydarzeniami była przeszłość i niedoszacowujemy swój wiek. To jakby zamienić zegar biologiczny zegarem poznawczym, jakby percepcję czasu uniezależnić od obiektywnych czynników, a związać z ilością informacji przetwarzanych w konkretnej chwili.

– Czyli ważna jest jakość czasu – podsumowuję – Czas jest tym, co człowiek obejmuje swoją myślą. To byłoby myślenie o nim subiektywistyczne, podkreślające indywidualne znaczenie czasu człowieka. Ale i perspektywa naszego życia jest właśnie egzystencjalna, subiektywna, dominująca teraźniejszością – konkretne zdarzenia z przeszłości zmieniają swój kształt w wspomnieniach w poddańczej zgodzie ze  znaczeniem, jakie nadajemy im w chwili obecnej. Przeszłość w tej perspektywie nie jest raz na zawsze ustalona. Można ją odpowiadać sobie ciągle na nowo, reinterpretując zdarzenia wobec bezradnych świadków. Psycholodzy mówią, że na człowieka mają wpływ nie obiektywna przeszłość i przyszłość, ale jego wobec nich postawy, myśli i uczucia. Zaś w teraźniejszości zawiera się psychologiczna przeszłość i przyszłość – oczekiwania, lęki, marzenia, życzenia czy wspomnienia przeżywane są “tu i teraz”.

Milkniemy wobec nasyconych i rozedrganych chwil dziecięcych zabaw w ogrodzie.

Anita Barwicka