Czas

Czas. Chwila druga.

Listopadową nocą mróz przeszedł alejkami ogrodu zostawiając za sobą ślad srebrzystego szronu.  Wczoraj widziałam kwitnący jeszcze pojedynczy kwiatek stokrotki. Roślinka ta potrafi kwitnąć nawet zimą. Czasami zamarza w pełni kwitnienia lub z pączkami, a po odtajaniu kwitnie nadal. Zupełnie jakby jej czas dojrzewania w teraźniejszości przyciągał w swoje granice pozostałe czasy: przeszłości i przyszłości.

Przygląda jej się Chryzyp, który nauczał, że czas jest wielkością ruchu.

Odwraca się do mnie tłumacząc: – Czas niekiedy określamy jako miarę szybkości i powolności. Czas jest wolną przestrzenią, która pojawia się w związku z ruchem kosmosu, a pamiętaj, że każda rzecz porusza się w czasie i ma swój własny byt. Tak jak całkowicie nieskończona jest próżnia, tak i czas jest całkowicie nieskończony w obydwu kierunkach, a więc i przeszłość, i przyszłość są nieograniczone.

Kiwam skwapliwie głową: – Tak, podoba mi się nasze spotkanie w tej teraźniejszej chwili.

– To, co nazywasz obecną chwilą to tylko umowny czas teraźniejszy. Ponieważ wszystko, co jest ciągłe, jest podzielne w nieskończoność, z powodu zaś podzielności (tego co ciągłe) także każdy czas jest podzielny w nieskończoność, zatem żaden czas nie jest zupełnie teraźniejszy. Czas, nieskończony po obydwu jego krańcach, tzn. po stronie przeszłości i przyszłości oddziela od siebie umowny czas teraźniejszy.

– I sądzisz, że z podzielności każdego czasu w nieskończoność wynika, iż także czas teraźniejszy mogę podzielić?

Chryzyp potakuje: – Gdy podzielisz czas teraźniejszy, otrzymasz tylko części należące do przeszłości i do przyszłości.

A jednak lubię koncepcję czasu teraźniejszego stokrotki: realnego, mocnego zmieszaniem przeszłości z przyszłością, nie dzielącego, lecz łączącego. Dla wielu jest symbolem radości i powodzenia, dla niektórych: duchowości. Żyć tak, aby w każdej naszej teraźniejszej chwili zawierała się nasza przeszłość i urealniona przyszłość, to osiągać pełnię życia.

Anita Barwicka

Profesor Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa z siedzibą w Poznaniu, wykładowca m.in. filozofii.