Światowy Dzień Filozofii

W trzeci czwartek listopada świętuję Światowy Dzień Filozofii, który ustanowiony został w 2002 roku przez UNESCO, by uczcić dorobek filozoficzny całej ludzkości i zachęcić świat to głębokiej refleksji nad sensem naszego istnienia, otwarcia umysłów i wymiany poglądów. UNESCO podkreśla znaczenie filozofii w procesie zmiany świata na lepszy poprzez zadawanie trudnych pytań i poszukiwanie właściwych odpowiedzi z myślą o poszanowaniu godności człowieka. I może wszystkiego, co żyje. A może właściwiej: wszystkiego, co istnieje i co jeszcze kiedyś chciałoby zaistnieć!

Różne są ścieżki rozwoju. Ale każda wymaga wytrwałości i odwagi.

Jest droga serca, na której rozwijamy uczucia życzliwości, miłości.

Droga służby czynem, w której hojnie dzielimy się swoją siłą, pracą, pieniędzmi.

Droga tworzenia piękna, droga dyscypliny woli. Droga religii. I wiele innych. Ale filozofując idzie się drogą poszukiwania prawdy. I im więcej się po nią sięga, tym częściej w dłoni zostaje bezstronność, sprawiedliwość, racjonalność. Tolerancja zmienia nam granice: z tych pomiędzy poglądami naszymi i cudzymi — na ważniejsze: pomiędzy prawdomównością i kłamstwem.

W Indiach myśląc o drodze prawdy mówię Satjagraha – podążanie za Prawdą. Terminem tym Gandhi zaczął się posługiwać już w 1906 r., walcząc w Afryce Południowej o prawa dla imigrantów. I choć termin jest nowy, to samo pojęcie sięga czasów mitycznych. Bohaterowie sanskryckich dzieł: Rama – bohater Ramajanu, Bhiszma i Prahlad – bohaterowie Mahabharaty, określani są w nich jako ci, „którzy trzymają się prawdy”, a dla Mahatmy obywatelskie nieposłuszeństwo powinno wypływać nie tylko z sensu protestu przeciwko niesprawiedliwości, ale głównie z szacunku dla sprawiedliwości. Podążanie za prawdą wytyczyło mu długą i niełatwą drogę testowania narzuconych praw. Gandhi jednak przypomina, iż istnieją także pewne prawa absolutnie święte, których nie można łamać w żadnych okolicznościach, np. prawo do życia.

Jego filozofia to: „Bądź zmianą, którą pragniesz ujrzeć w świecie.”

dr Anita Barwicka